Każdy z nas choć raz w życiu powiedział sobie: „zrobię to jutro”. Odkładanie zadań na później może wydawać się czymś niewinnym, ale gdy staje się nawykiem, zaczyna negatywnie wpływać na nasze życie, samopoczucie i poczucie własnej wartości. To właśnie wtedy mamy do czynienia z prokrastynacją.
Wbrew pozorom nie chodzi o lenistwo. Prokrastynacja jest złożonym mechanizmem, który często ma źródła w emocjach, perfekcjonizmie lub lęku przed porażką.
Prokrastynacja to tendencja do odkładania zadań na później, mimo świadomości, że może to przynieść negatywne konsekwencje.Osoba prokrastynująca często doskonale wie, co powinna zrobić, ale mimo to wybiera inne, mniej wymagające czynności – np. przeglądanie telefonu, sprzątanie czy oglądanie serialu.
Z pozoru może się to wydawać niewinnym rozproszeniem, jednak z czasem prowadzi do:
narastającego stresu i napięcia,
poczucia winy i frustracji,
spadku motywacji,
pogorszenia samooceny.
W efekcie powstaje błędne koło – im dłużej odkładamy, tym gorzej się czujemy, a im gorzej się czujemy, tym trudniej zacząć działać.
Przyczyny prokrastynacji mogą być różne i często mają charakter emocjonalny.Najczęstsze z nich to:
🔹 Lęk przed porażką – obawa, że zadanie nie zostanie wykonane „wystarczająco dobrze”, może prowadzić do unikania działania.
🔹 Perfekcjonizm – chęć osiągnięcia idealnych rezultatów sprawia, że trudno w ogóle zacząć.
🔹 Brak motywacji lub sensu – jeśli nie widzimy wartości w danym zadaniu, odkładamy je w nieskończoność.
🔹 Zbyt duże obciążenie – przeciążenie obowiązkami powoduje paraliż decyzyjny.
🔹 Nawyki i rozpraszacze – media społecznościowe, powiadomienia czy chaos wokół nas utrudniają skupienie.
Nie każda forma odkładania zadań to prokrastynacja. Czasem organizujemy pracę tak, by coś zrobić później – i to jest w porządku.Problem pojawia się, gdy odkładanie zaczyna negatywnie wpływać na nasze życie.
Może to być sygnał ostrzegawczy, jeśli:
ciągle brakuje Ci czasu, mimo że masz wolne chwile,
czujesz napięcie, gdy myślisz o zadaniu, ale nadal go nie zaczynasz,
mówisz sobie „jeszcze tylko pięć minut” – i tracisz godziny,
unikasz tematów, które wywołują stres,
masz poczucie winy i zniechęcenie z powodu braku działania.
Z prokrastynacją można skutecznie pracować – zarówno samodzielnie, jak i z pomocą terapeuty. Kluczem jest zrozumienie swoich emocji i wprowadzenie małych, realistycznych zmian.
Oto kilka kroków, które mogą pomóc:
✅ Zacznij od małych kroków – zamiast planować całe zadanie, skup się na pierwszym, najmniejszym kroku.
✅ Wyznacz realne cele – zbyt duże oczekiwania prowadzą do frustracji i unikania działania.
✅ Zmieniaj myślenie o błędach – potraktuj je jako element nauki, a nie dowód porażki.
✅ Ogranicz rozpraszacze – odłóż telefon, wycisz powiadomienia, stwórz przestrzeń do pracy.
✅ Nagradzaj siebie za postępy – nawet te najmniejsze. Docenienie własnego wysiłku wzmacnia motywację.
✅ Zadbaj o równowagę – odpoczynek jest ważny. Czasem odkładanie to sygnał, że potrzebujesz regeneracji.
Jeśli jednak prokrastynacja utrudnia Ci życie zawodowe, naukę czy relacje – warto rozważyć terapię. Psychoterapia pomaga zrozumieć emocjonalne źródła unikania, takie jak lęk, niska samoocena czy perfekcjonizm, i uczy nowych strategii działania.
Każdy z nas odkłada coś od czasu do czasu. Nie świadczy to o słabości, ale o tym, że jesteśmy ludźmi – z emocjami, potrzebami i ograniczeniami.Najważniejsze, by zrozumieć, dlaczego to robimy, i dać sobie szansę na zmianę.
Czasem wystarczy jeden mały krok – jedno rozpoczęte zadanie – by ruszyć z miejsca.
Mentis
mentis1psycholog@gmail.com
Strona stworzona w kreatorze WebWave.